Η ατομική ψυχοθεραπεία αποτελεί μια μορφή θεραπευτικής παρέμβασης, η οποία βασίζεται στη συνεργατική σχέση ανάμεσα στον θεραπευτή και στον θεραπευόμενο. Ο θεραπευτής επιστρατεύοντας ένα ευρύ φάσμα από επιστημονικές μεθόδους και τεχνικές, βοηθά το άτομο να αναγνωρίσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του, να ανακουφιστεί από διάφορα ψυχοπαθολογικά συμπτώματα που μπορεί να αντιμετωπίζει, αλλά κυρίως να αγαπήσει πραγματικά, να αποδεχτεί και να συμφιλιωθεί με τον εαυτό του.
Μέσα από τη θεραπευτική σχέση που χτίζεται μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου, δημιουργείται ένας χώρος ασφάλειας, αποδοχής και εμπιστοσύνης, στοιχεία βασικά για τον θεραπευόμενο και για την ψυχοθεραπευτική διαδικασία γενικά. Η συμβουλευτική περιλαμβάνει παρόμοιες διαδικασίες, ωστόσο είναι πιο σύντομη και αφορά την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων. Σε καμία περίπτωση δεν αφορά την παροχή συμβουλών από τη μεριά του ψυχολόγου, αντιθέτως ισχύει η συνεργατική φύση της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.
Η ατομική ψυχοθεραπεία μπορεί να απευθύνεται σε ενηλίκες, γονείς, εφήβους αλλά και σε παιδιά.
Η ατομική ψυχοθεραπεία που αφορά τους ενήλικες, μπορεί να απευθυνθεί και σε γονείς, οι οποίοι μέσα από τη συνεργασία με τον ψυχολόγο προσπαθούν να αναγνωρίσουν και να διαχειριστούν με πιο λειτουργικό τρόπο τυχόν δυσκολίες του παιδιού τους. Εξίσου σημαντικό είναι να γίνουν ρητές οι αιτίες που μπορεί να προκαλούν τις δυσκολίες στο παιδί και συνήθως αφορούν οικογενειακές καταστάσεις, μοτίβα και συμπεριφορές, μέσα από τις οποίες ανιχνεύονται οι ανάγκες της οικογένειας και τελικά οδηγούν στην εξομάλυνση ή επίλυση του αρχικού αιτήματος. Πολύ συχνά, για παράδειγμα, στα πλαίσια της συμβουλευτικής γονέων, ο ψυχολόγος εκπαιδεύει τους γονείς πώς να ακούν πραγματικά και γνήσια τα παιδιά τους και να ανταποκρίνονται στις συναισθηματικές τους ανάγκες, αφού μάθουν να τις αναγνωρίζουν πίσω από τις συμπεριφορές τους και να μην προβάλλουν δικές τους ανάγκες, φόβους και προσδοκίες πάνω σε αυτά.
Με τον ίδιο τρόπο μπορούν να επωφεληθούν από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία τόσο έφηβοι, όσο και παιδιά. Η εφηβεία σηματοδοτεί τη μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή και χαρακτηρίζεται από πολλές αλλαγές σε σωματικό, γνωστικό, συναισθηματικό και ψυχοκοινωνικό επίπεδο, ορισμένες από τις οποίες βιώνονται αρνητικά από τους εφήβους. Θέματα που σχετίζονται για παράδειγμα με αυτοεκτίμηση και εικόνα εαυτού, άγχος, σεξουαλικότητα, μοναξιά, θυμό, ντροπή, βία και εκρήξεις θυμού είναι ιδιαίτερα βοηθητικό να εκφραστούν και να γίνουν πιο διαχειρίσιμα με τη βοήθεια και τη στήριξη ενός ειδικού.
Πολύ συχνά προκύπτει η ανάγκη να επισκεφθούν το γραφείου ενός ψυχοθεραπευτή και γονείς με μικρότερα παιδιά, με διάφορες αφορμές: αυξημένο άγχος, διάσπαση προσοχής-υπερκινητικότητα, επιθετικότητα, δυσκολία στις σχέσεις, αλλαγές στην οικογενειακή κατάσταση, πένθος, τραυματικά γεγονότα, ασθένειες κ.α. Ο στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να δημιουργήσει παιδιά χαρούμενα, δημιουργικά, που θα εξελίσσουν όλες τους τις ικανότητες. Μέσα από τις ψυχοθεραπευτικές τεχνικές αλλά και τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του θεραπευτή και του παιδιού, γίνεται πιο εύκολο να εκφράσει το παιδί όλα τα συναισθήματά του, να μάθει να τα αναγνωρίζει και να χτίσει μια υγιή εικόνα για τον εαυτό του και για τον κόσμο.